Przeguby napędowe do wymiany — jakie są objawy zużycia?

Przegub napędowy to ważna część układu przeniesienia napędu. Ma ją na wyposażeniu każdy pojazd z napędem na przednią oś. W samochodach z większymi przebiegami, albo eksploatowanymi w nieodpowiedni sposób przeguby napędowe ulegają uszkodzeniom i trzeba je wymienić na nowe. Czasami powód awarii jest błahy - jest nim uszkodzona osłona gumowa (tak zwana manszeta).  Uszkodzony przegub napędowy może całkowicie unieruchomić pojazd - dlatego warto odwiedzić warsztat samochodowy jak tylko pojawią się objawy awarii.

Czym jest przegub napędowy?

Przegub napędowy stosuje się we wszystkich samochodach z napędem benzynowym, diesla i hybrydowym (spalinowo - elektrycznym), w których napęd przekazywany jest na przednią oś, albo na obie osie (stały 4x4, dołączany napęd na tylną oś). Przeguby napędowe znajdziemy także w samochodach elektrycznych z napędem na obie osie (w autach elektrycznych z napędem na jedną oś zazwyczaj napędzana jest oś tylna). 

Aby wytłumaczyć, czym jest przegub napędowy, musimy przyjrzeć się bliżej, jak zbudowany jest układ napędowy samochodu. Najłatwiej wytłumaczyć to na przykładzie klasycznego samochodu spalinowego, z napędem na przednią oś. Silnik samochodu (benzynowy, diesla albo zasilany LPG) generuje moment obrotowy. Na wale korbowym silnika zamontowane jest koło zamachowe. Sprzęgło zapewnia połączenie pomiędzy silnikiem a skrzynią biegów. Skrzynia biegów ma za zadanie zapewnienie optymalnego przełożenia (kierowca może wybrać odpowiedni bieg w skrzyni manualnej, albo jest on wybierany przez skrzynię automatyczną) i przekazania napędu bezpośrednio na przednie koła pojazdu. Skrzynia biegów jest połączona z kołami poprzez półosie napędowe. To one mają za zadanie przekazywanie napędu bezpośrednio na koła. Jednak konstrukcja półosi napędowych nie jest prosta. Dlaczego? Przednie koła samochodu nie mogą być zamontowane na sztywno. Przednie koła muszą skręcać - jest to możliwe dzięki obrotom zwrotnic w płaszczyźnie poziomej. Przednie koła muszą poruszać się też pionowo - dzięki pracy zawieszenia (ugięcia amortyzatorów, sprężyn i wahaczy). To sprawia, że sposób przekazywania momentu obrotowego na koła musi ulec zmianie. Dlatego też nie stosuje się całej półosi, jednolitej, tylko wplata w nią dwa przeguby. Przegub zewnętrzny znajduje się przy piaście koła. Przegub wewnętrzny w pobliżu skrzyni biegów. Przeguby zbudowane są w oparciu o konstrukcje Birfielda, Weissa albo Rzeppa (od nazwisk konstruktorów). Elementy wewnętrzne pracują w smarze. Konstrukcja pozwala na jednoczesne przenoszenie momentu obrotowego i uginanie się (na skutek pracy zawieszenia i układu kierowniczego). Z zewnątrz stosuje się gumowe osłony, mocowane metalowymi opaskami, które zapewniają szczelność, utrzymują smar, a także chronią mechanizm przed wilgocią, kurzem, brudem i innymi niepożądanymi zjawiskami.

Rodzaje przegubów napędowych

W standardowym aucie stosuje się przeguby napędowe wewnętrzne (przy skrzyni biegów) i zewnętrzne (przy kole). Ich budowa jest podobna. Różnią się między innymi tym, że przegub napędowy zewnętrzny musi także współpracować z czujnikiem prędkości obrotowej. Dlatego często wyposaża się go w koło sygnałowe (metalową zębatkę).

Przegub w aucie a przyczyny uszkodzeń i awarii

Przeguby napędowe są najbardziej trwałe w autach, które są przede wszystkim eksploatowane na trasach. Podczas jazdy po drogach niskiej jakości w gumową osłonę przegubu mogą uderzać kamienie (np. na drogach szutrowych), powodując jej uszkodzenia i utratę szczelności. Dalej dochodzi do wycieku smaru, a do wnętrza dostaje się kurz i wilgoć, powodując całkowite zniszczenie podzespołu.

Podzespoły te zużywają się szybciej wtedy, gdy samochód jest eksploatowany przede wszystkim w mieście. Ciągła jazda po mieście wiąże się z szeregiem manewrów i hamowań, a to powoduje naturalne zużycie eksploatacyjne podzespołu.

Niezwykle destrukcyjnym czynnikiem, który bardzo szybko niszczy przeguby, jest agresywna jazda, zwłaszcza szybkie ruszanie przy skręconych kołach. W skrajnych przypadkach może doprowadzić do natychmiastowego zerwania zużytego przegubu.

Trzeba też pamiętać o tym, że guma, z której produkowane są osłony, także podlega naturalnym procesom starzenia się. Na skutek tego może tracić elastyczność, kruszyć się i pękać, powodując stopniowe wycieki oleju z wnętrza manszety.

To oczywiste, że przeguby napędowe zużywają się szybciej w autach o dużej mocy silnika. Większy moment napędowy powoduje większe obciążenia podzespołu.

Objawy zużycia przegubów napędowych półosi

Jakie są najczęstsze objawy uszkodzenia przegubów napędowych?

• Uszkodzony przewód zewnętrzny zaczyna stukać (metaliczny stukot) albo terkotać, zwłaszcza podczas skręcania. Jest to bardzo mocno słyszalne. Początkowo, stukanie pojawia się przy mocno skręconych kołach. Z czasem stukanie i mechaniczne terkotanie pojawia się przy każdym skręcie.
• Uszkodzony przegub wewnętrzny stuka podczas dodawania gazu. Może być też przyczyną wyczuwalnych wibracji na kierownicy i w kabinie auta.
• W obydwu przypadkach objawem awarii są uszkodzone manszety (gumowe osłony), powodujące wycieki smaru.

Wymiana przegubu czy półosi?

Wymiana przegubu jest zdecydowanie tańsza, niż wymiana całej półosi. Do każdego auta z przednim napędem można osobno dokupić przeguby.

W wielu przypadkach nie jest potrzebna wymiana przegubu. Wystarcza montaż nowej manszety (osłony gumowej). Trzeba wyczyścić dokładnie mechanizm, umieścić w nim nowy smar i zamontować nową osłonę gumową. Osłony gumowe przegubów napędowych sprzedawane są w zestawach ze smarem i z opaskami metalowymi do mocowania.

W każdym przypadku, czy to wymiany przegubu, czy montażu nowej osłony, trzeba auto unieść na podnośniku, zdemontować koło, zdemontować układ hamulcowy, rozpiąć zawieszenie, końcówki drążków kierowniczych, zdemontować czujniki prędkości obrotowej i piasty kół. Przez to czynność wymiany przegubów jest pracochłonna, nie należy do tanich i wymaga odpowiednich narzędzi.

Niemal każdy sklep motoryzacyjny (stacjonarny i online) ma w swojej ofercie przeguby napędowe, zarówno oryginalne jak i tańsze zamienniki. Produkują je między innymi takie firmy, jak Blue Print, SKF, GSP, Spidan i inne.

Warto zwrócić uwagę na to, że dobór przegubów do danego auta może być utrudniony (dotyczy to też innych części samochodowych). Producent auta mógł korzystać z kilku dostawców części na pierwszy montaż. Przeguby mogą różnić się ilością zębów. Dlatego najlepiej, przy doborze przegubów, korzystać z numeru VIN, albo z katalogów referencji.

Jak dbać o przeguby napędowe w samochodzie?

Warto co pewien czas sprawdzić stan gumowych osłon przegubów. W razie zauważenia nieszczelności, uszkodzeń mechanicznych albo starzenia się gumy - wymienić je na nowe.

Poza tym warto pamiętać o tym, aby unikać agresywnej jazdy, w tym przede wszystkim, ruszania z piskiem opon i gwałtownego ruszania przy skręconych kołach.